การพูดถึงศาสนาแรกของโลกเป็นเรื่องที่มีความซับซ้อน เนื่องจากมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่สามารถให้ข้อมูลเชิงบ่งชี้ได้หลายแง่มุม ศาสนาของมนุษย์เริ่มต้นขึ้นเมื่อใดและในรูปแบบใดเป็นคำถามที่มีการถกเถียงกันอย่างยาวนาน เรามาทำความรู้จักกับมุมมองต่างๆ และศาสนาที่น่าจะเป็นศาสนาแรกๆ ของมนุษย์กันดีกว่า
ศาสนาบรรพกาล
ศาสนาบรรพกาลหรือที่บางครั้งเรียกว่า “ศาสนาของยุคก่อนประวัติศาสตร์” เป็นระบบความเชื่อที่มีลักษณะเกี่ยวข้องกับธรรมชาติ วิญญาณ และเทพเจ้าในรูปแบบต่างๆ ศาสนาบรรพกาลไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนเนื่องจากเป็นยุคก่อนการจดบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร หลักฐานที่พบมักจะเป็นงานศิลปะ โบราณวัตถุ หรือโครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม
อนิเมิสม์ (Animism)
หนึ่งในรูปแบบของศาสนาบรรพกาลที่มีการกล่าวถึงบ่อยคือ อนิเมิสม์ (Animism) ซึ่งเป็นความเชื่อที่ว่าสิ่งของทุกอย่างในธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นภูเขา แม่น้ำ ต้นไม้ หรือแม้แต่ก้อนหิน ล้วนมีวิญญาณหรือพลังชีวิตอยู่ในตัวเอง ความเชื่อนี้พบในหลายชนเผ่าพื้นเมืองทั่วโลกและอาจจะเป็นรูปแบบความเชื่อแรกของมนุษย์
ศาสนาในเมโสโปเตเมียและอียิปต์โบราณ
เมโสโปเตเมียและอียิปต์โบราณเป็นหนึ่งในอารยธรรมแรกๆ ที่มีการบันทึกเกี่ยวกับศาสนาเป็นลายลักษณ์อักษร โดยศาสนาในเมโสโปเตเมียมีลักษณะเป็นพหุเทวนิยม มีเทพเจ้าหลายองค์ที่มีบทบาทและอำนาจต่างๆ ในขณะที่อียิปต์โบราณก็มีความเชื่อในเทพเจ้าหลายองค์เช่นกัน แต่จะมีการเน้นถึงชีวิตหลังความตายและการฟื้นคืนชีพของฟาโรห์
ศาสนาฮินดู
ศาสนาฮินดูเป็นศาสนาที่มีรากฐานยาวนานและมีการพัฒนามาจากความเชื่อของชาวอินโด-อารยันที่เข้ามาสู่ภูมิภาคอนุทวีปอินเดีย ศาสนาฮินดูมักจะถูกกล่าวถึงว่าเป็นหนึ่งในศาสนาที่เก่าแก่ที่สุดของโลกที่ยังคงมีการปฏิบัติตามจนถึงปัจจุบัน
บทสรุป
การที่จะระบุศาสนาแรกของโลกอย่างชัดเจนเป็นเรื่องที่ยาก เนื่องจากขึ้นอยู่กับการตีความของหลักฐานและมุมมองของนักวิชาการ แต่ศาสนาบรรพกาลและอนิเมิสม์ถือเป็นรูปแบบความเชื่อที่น่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของศาสนามนุษย์ ขณะที่ศาสนาในเมโสโปเตเมียและอียิปต์โบราณให้หลักฐานการปฏิบัติทางศาสนาที่เป็นระบบและมีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรซึ่งมีอายุยาวนานมาก
